Haarvaten in beeld

De hogere zandgronden in Twente hebben steeds vaker te maken met langdurige droogte. Het water dat valt, stroomt snel af en vindt te weinig houvast in de haarvaten van het landschap. Precies daar – in die kleinste, maar o zo belangrijke schakels van het watersysteem – valt winst te behalen. 

De proeftuin 'Haarvaten in beeld' komt voort uit de werkplaats 'zicht op ons water' en richt zich op het meten van droogte en watertekort. Maar ook op het monitoren van de effecten van maatregelen om wat vast te houden en te bergen. Dat willen we vooral slim doen, door de inzet van nieuwe digitale technieken en kunstmatige intelligentie. 

Met deze proeftuin zetten we een volgende stap: we onderzoeken hoe innovatieve digitale technieken kunnen laten zien wat deze maatregelen in de praktijk opleveren. Want hoe maak je zichtbaar wat er diep in de bodem gebeurt? En hoe toon je aan welke ingrepen écht bijdragen aan een robuust watersysteem dat beter bestand is tegen droogte?

Doel en aanpak

Korte termijn: testen, leren en valideren (2026–2027)

In de komende fases richten we meerdere fieldlabs in. Hier testen we innovatieve meetmethoden zoals sensoren, satellietdata, drones en AI. Door deze technieken in combinatie toe te passen, ontstaat een veel rijker beeld van het functioneren van de haarvaten.

Lange termijn: bouwen aan een Digital Twin

De ambitie reikt verder dan meten alleen. We werken toe naar een Digital Twin: een digitaal model van de haarvaten van het Twentse watersysteem. Hiermee kunnen we voorspellingen doen over de effecten van maatregelen – waardevol voor beleidsontwikkeling, gebiedsprocessen, communicatie en uitvoering.

Wat maakt deze proeftuin innovatief?

• Slim combineren van technieken
  Traditionele veldmetingen worden gekoppeld aan satellietbeelden, real-time sensoren en AI-analyses. Juist die combinatie brengt de dynamiek van het watersysteem echt in beeld.
• Vooruitkijken met een digitaal model
  De Digital Twin maakt het mogelijk om de effecten van maatregelen vooraf te verkennen en weloverwogen keuzes te maken voor de toekomst.

Stand van zaken

Wat is er gedaan en wat staat ons te wachten?

Uitgevoerd (fase 1 – 2025)

• Inventarisatie van beschikbare meetmethoden
• Selectie van kansrijke combinaties van techniek
• Verkenning en eerste keuze van potentiële proeftuinlocaties in en rond Enschede

Komende periode (fase 2 – 2026)

• Definitieve inrichting van de fieldlabs
• Start van het dataportaal en eerste ontwerp van dashboards
• Afspraken met grondeigenaren over uitvoering en monitoring

Vervolg (fase 3 – 2026–2027)

• Uitvoering van metingen in de fieldlabs
• Data-analyse, AI-toepassingen en modelleren
• Eerste contouren van de Digital Twin voor de Twentse haarvaten

Geleerde lessen tot nu toe:

• De kracht zit in de combinatie. Meerdere technieken samen leveren het meest complete beeld.
• Een solide data-infrastructuur is essentieel. Zonder goed portaal en begrijpelijke dashboards blijft data onbenut.
• Samenwerking is een randvoorwaarde. Boeren, gemeenten, terreinbeheerders en kennispartijen maken de proeftuin mogelijk.

Help ons!

We nodigen je graag uit om mee te denken en aan te haken. Concreet zoeken we:

• Mogelijkheden om ervaringen uit te wisselen met andere proeftuinen binnen De Twentse Golf.
• Agrariërs en terreinbeheerders die locaties beschikbaar willen stellen of willen meewerken aan metingen.
• Partners die willen bijdragen aan de verdere opschaling van innovatieve meetmethoden in de regio.

Samen brengen we de haarvaten van Twente beter in beeld – en werken we aan een klimaatrobuust landschap voor de toekomst.